sanayileşmeyi etkileyen faktörler

  SANAYİLEŞMEYİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER

1-Hammadde

İşlenmemiş madde demektir. Tarımsal, hayvansal ve madensel ham maddeler diye gruplandırılabilir.Hammade kaynakları ile sanayi tesislerinin birbirine yakın yakın olması verimlilik açısından önemlidir.
Sanayinin temel kuruluş şartı olan hammadde ihtiyacı bakımından ülkemiz büyük avantajlara sahiptir.Hammadeler veya işlenmiş maddelerin fazlası yurt dışına ihraç edilerek yurdumuza döviz kazandırılmaktadır. Ancak herhangi bir ülkede çeşitli sanayi kollarının kurulup gelişmesi onların bütün hammaddelerinin o ülkede bulunmasını gerektirmez. Hammadde yetersiz olsada madenlere dayanan sanayi dallarını mutlaka kurmak gerekir. Çünkü sanayi mallarının sağlayacağı kazanç hammaddelere göre çok yüksektir. Bugün sanayileşmiş ülkelerden çok azı hammaddenin çoğunu kendi ülkelerinden sağlamaktadırlar.Örneğin Japonya, A.B.D, Almanya, İngiltere, Hollanda, Belçika ve daha bir çok sanayileşmiş ülke hammadde ihtiyaçlarının büyük çoğunluğunu başka ülkelerden satın alırlar.

2-Enerji

Hammaddelerin işlenmesi için enerji gereklidir. Ülkemiz petrol doğalgaz gibi bazı enerji kaynaklarını ithalat yoluyla sağladığından önemli miktarda döviz çıktısına neden olmakta bu durum sanayileşme hızını azaltmaktadır.
Linyit yataklarımız zengin olmakla birlikte kalorisi düşük olduğundan daha çok ısınmada kullanılır. Sanayide kullandığımız en önemli kaynak elektrik enerjisidir. Ülkemiz hidroelektrik enerji potansiyeli yüksek bir ülkedir. Ancak şuan için bu kaynağın %45'i değerlendirilmektedir. Bir ülkede enerji tüketiminin fazla olması o ülkede sanayinin gelişmiş olduğunun göstergesidir.

3-Ulaşım ve Pazarlama

Üretilen mallar iç ve dış pazarlara düzenli bir biçimde sevkedilip buralarda tüketilmezse üretimin önü tıkanır. Sanayinin gelişmesinde en etkili ve en ekonomik ulaşım sistemleri deniz yolu ile demir yoludur.
Dolayısıyla bütün sanayileşmiş ülkelerde fabrikalar, daha çok demir yolları ile iç bölge pazarlarına bağlanmış olan liman kentleri çevresinde toplanmıştır. Örneğin A.B.D nin batı ve doğu kıyıları Fransanın kuzey ve güney kıyıları ingilterenin kıyı bölgeleri ve Belçika Hollanda ve Almanyanın kıyı bölgelerinde durum böyledir. Türkiyede de İstanbul, İzmit, Adana, İzmir, Bursa gibi merkezler buna örnek gösterilebilir. Pazarlamada ucuz ve kaliteli mal üretimi ile tanıtım çok önemli rol oynar.
Pazarlama konusunda karşılaştığımız en büyük güçlük bazı sanayi mallarında kalite ve standartlar yönünden batı ülkeleri ile rekabet edemeyişimizdir. Bunun için kaliteli ve dayanıklı mallar üretilmesi şarttır. Bugün Avrupa A.B.D ve japonya sanayi mallarının Dünya pazarlarında her zaman alıcı bulması söz konusu üstünlükten ileri gelir.

4-Sermaye

Para veya ana mala denir. Sanayileşmenin birinci şartıdır. Sermayenin üç ana kaynağı vardır. Bunlar: milli gelir, dış krediler ve yabancı sermaye ortaklığıdır. Çimento ve şeker fabrikaları ile birçok tesis kendi öz kaynaklarımızla kurulmuştur. Demir-çelik alüminyum ve bakır işleme tesisleri gibi metalurji fabrikalarımız uzun vadeli dış krediler sayesinde kurulmuştur. Otomotiv ve uçak sanayimizde yabancı sermaye ortaklığı ile kurulabilmiştir.
Ülkemizde sanayileşmede en önemli sorun sermaye azlığıdır.

5-İş Gücü ve Teknik Eleman

Üretimi gerçekleştirecek insan unsuru iş gücünü ifade eder. Ülkemiz iş gücü ve teknik eleman bakımından şanslıdır. İş gücü fazlalığının bir sonucuda ücret düşüklüğü maliyetin azalması ve rekabet şansının artmasıdır.